Кейінгі бес жылда алғаш рет Қазақстанда қант қызылшасының егістік алқабы биыл екі есеге жуық өсті, яғни 10,2 мыңнан 19 мың гектарға дейін жетті. Өсім – 87,1 пайыз, – деп хабарлайды Massaget.kz тілшісі energyprom.kz-ке сілтеме жасап.
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігі қант қызылшасы тапшылығын жыл сайын егіс алқаптарын кемінде 6,5 мың гектарға ұлғайта отырып ретке келтіруді ұсынады. 2026 жылға қарай қызылша тұқымы егілген аумақтар 38 мың гектар болуы қажет.
Фермерлер шикізатпен толық қамтамасыз етуге қызылшаның егіс алқаптарын 120-150 мың гектарға дейін, яғни министрліктің жоспарлы көрсеткішінен кемінде үш-төрт есе ұлғайту арқылы ғана қол жеткізуге болады деп санайды.
Жамбыл облысының «Әулие-Ата» қызылша өсірушілер қауымдастығының төрағасы Саха Манатов республикалық БАҚ-қа берген сұхбатында 2021 жылы су проблемасына байланысты оның компаниясы 220 гектар егістіктен қант қызылшасының өнімін толық жоғалтқанын айтқан. Сондықтан келесі жылы ол егіс алқабын үш есеге азайтқан.
Статистика бойынша былтыр қант қызылшасы егілген жерлер 30 пайызға қысқарған, ал одан бір жыл бұрын 4,5 пайыз болды. 2022 жылы қызылша өнімі 305,7 мың тонна болды, бұл өткен маусымнан 8 пайызға аз. Ал 2018 жылы егістіктерден 504,5 мың тонна қызылша жиналған болатын.
305,7 мың тонна қызылша жинау кезінде қант өндірісі 281,8 мың тонна болған. Яғни бір тонна тамыр дақылынан тек 100-150 келі қант алуға болады. Сондықтан 305,7 мың тонна шикізатты қайта өңдеу тек 34 мың тоннадан аса қант бере алады. Қазақстандағы қанттың негізгі бөлігі импорттық шикізаттан өндіріледі.
Биыл бірінші тоқсанда елімізде түйіршіктелген қант өндірісі 67,7 мың тонна болды, былтырмен салыстырғанда 76,2 пайызға өсті.
Импортталатын шикізатты ескере отырып, отандық өндіріс қазақстандықтардың қажеттілігінің 50,8 пайызға ғана жабады. Шетелдік жеткізушілер түйіршіктелген қант көлемінің 49,2 пайызын жеткізеді. Осылайша, Қазақстандағы қант тапшылығы туралы әлі айтудың қажеті жоқ. Жаздағы қант тапшылығы туралы мәселе басқа елдердің саясаткерлерінің шешімдеріне де байланысты. Елімізге тәтті өнімнің негізгі импорттаушысы – Ресей Федерациясы. Ресей билігінің Ресей Федерациясынан қант экспортына уақытша тыйым салу туралы жарлығы Қазақстандағы өнім тапшылығына және бағаның күрт өсуіне әсер етті. Ресей тарапынан мұндай шектеу биыл жазда да енгізілетіні туралы БАҚ-та айтылмады. Қазір көрші елде түйіршіктелген қантқа деген сұраныс жоқ және баға жағдайы салыстырмалы түрде қалыпты.
Ал Қазақстанда мамырда қант бағасының жылдық өсімі кейінгі уақыттағы ең төменгі көрсеткіш болды, тек 1 пайыз.
Айта кетейік, былтыр жазда қант дүрбелеңі болып, тамызда бағаның жылдық өсімі 91,9 пайызға жеткен еді.
