Парламенттік бірлескен отырысында Қорғаныс министрі Руслан Жақсылықов БҰҰ-ның бітімгершілік миссиясы аясында Қазақстан әскерін Таяу Шығыс пен Оңтүстік Суданға жіберуді ұсынды.
«Қазақстан президенті атынан Қазақстан әскери қызметшілерін Біріккен Ұлттан ұйымының бітімгершілік миссиясына жіберу туралы баяндаймын. Бітімгершілік қызметті қолдау және жанжалды реттеу үнемі әлемдік қоғамдастықтың назарында болатынын атап өту маңызды. Контингентті БҰҰ-ның бітімгершілік миссияларына (операцияларына) жіберу халықаралық қауіпсіздікті нығайтуға айтарлықтай үлес қосып қана қоймай, сонымен қатар Қазақстанның жаһандық аренадағы ролін арттыруға ықпал етеді.
Бітімгершілік миссияларын қысқарту аясында бітімгершілік әскери контингентті жеткізуші елдер арасында бәсекелестік артуда. БҰҰ-ның бітімгершілік қызметі шеңберінде Қазақстанның позициясын бекіту мақсатында БҰҰ Жарғысының VII тарауы аясында («Бейбітшілікке төнетін қатерге, бейбітшілікті және агрессия актілерін бұзуға қатысты іс-қимыл») Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің БҰҰ-ның Таяу Шығыстағы, Оңтүстік Судан Республикасындағы және Абьейдегі бітімгершілік миссияларына қатысу географиясын біртіндеп кеңейтуді орынды деп санаймын және жалғастыруды ұсынамын», – деді Руслан Жақсылықов.
Оның айтуынша, геосаяси шиеленістің өршуі жағдайында өңірлік және ұлттық қауіпсіздікке төнетін жаңа сын-қатерлер пайда болуда, олардың бір бөлігі әскери әдістермен ден қоюды талап етуі мүмкін. Осыған байланысты әскердің жауынгерлік даярлығын одан әрі нығайту және қазіргі заманғы қатерге қарсы іс-қимыл жасауда практикалық тәжірибе игеру мәселесі аса өзекті болып саналады.
«БҰҰ-ның миссияларына қатысу Қазақстанның Қарулы Күштеріне әскерлердің жауынгерлік машықтарын жетілдіру үшін пайдаланылатын, бітімгершілік операцияларға тән қажетті жауынгерлік дағдыларға қол жеткізуге мүмкіндік береді. Қазақстанның Қарулы Күштері әскери байқаушы және штабтық офицер ретінде жекелеген әскери қызметшілерді, сондай-ақ БҰҰ миссияларында барынша сұранысқа ие болып отырған жаяу әскер, медициналық, барлау, инженерлік мамандандырылған бөлімшелерді бөлуге дайын.
«БҰҰ-ның Голан биіктіктеріндегі бөлуді байқау күштері» миссиясына резервтегі рота ретінде 139 әскери қызметшіден тұратын бірінші дербес ұлттық бітімгершілік контингентті өзінің әскери техникасымен, қару-жарағымен және мүлкімен жіберуді ерекше атап өту қажет. Өрістетуді 2024 жылғы наурыздан бастап жүргізу жоспарлануда. Ол үшін БҰҰ-мен тараптардың міндеттемелерін, сондай-ақ контингенттің миссияға қатысуын қаржылық және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету мәселелерін айқындайтын халықаралық шарт жасалады (ратификациялануға тиіс). Контингентті және мүлікті тасымалдау Қазақстан тарабының есебінен жүзеге асырылады. Өрістету мерзімі белгіленген нақты бөлімшелер мен операциялар БҰҰ-ның хатшылығымен жұмыс барысында айқындалатын болады. Әрбір жеке өрістету (бітімгершілік операция) үшін тиісті нормативтік-құқықтық база (меморандум) әзірленеді», – деді басшы.
Руслан Жақсылық осының негізінде Конституциясының 53-бабының 5-тармақшасына сәйкес БҰҰ-ның төмендегі миссияларына Қазақстан әскерін жіберуді ұсынды:
«БҰҰ-ның Голан биіктіктеріндегі бөлуді байқау күштеріне» (UNDOF, Сирия – Израиль);
«БҰҰ-ның бітімге келу шарттарының орындалуын байқау жөніндегі органына» (UNTSO, Палестина – Израиль);
«БҰҰ-ның Оңтүстік Судан Республикасындағы миссиясына» (UNMISS, Оңтүстік Судан);
«БҰҰ-ның Абьейдегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі уақытша күштеріне» (UNISFA, Судан) қатысу үшін Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің саны 430 адамға дейінгі бітімгершілік контингентін (резервтегі рота, штаб офицерлері, әскери байқаушылар және мамандандырылған бөлімшелер) жіберу жөнінде ұсыныс енгіземін.
Отырысқа Сенаттың 47 депутаты, Мәжілістің 90 депутаты қатысты. Парламент тиісті қаулыны қабылдады.
Аяз Есен
