Қазақстандағы өлім-жітім деңгейі халықтың денсаулығының маңызды көрсеткіші болып табылады. Соңғы жылдары елде медициналық қызмет көрсету сапасын жақсарту және қоғамдық денсаулықты нығайту бағытында айтарлықтай қадамдар жасалды. Дегенмен, өлімнің алдын алуға байланысты бірқатар өзекті мәселелер әлі де бар, оларды шешу халықтың өмір сүру ұзақтығын арттырып, жалпы денсаулық деңгейін көтеруге ықпал етеді.
Жиі кездесетін өлім себептері
Қазақстанда өлімнің басты себептеріне жүрек-қан тамырлары аурулары, онкологиялық аурулар, тыныс алу жолдарының аурулары, сондай-ақ жол-көлік оқиғалары жатады. Әсіресе, инфаркт пен инсульт сияқты жүрек-қан тамырлары ауруларының кең таралуы халықтың арасында ең жиі кездесетін өлім себептерінің бірі болып табылады.
Алдын алу шаралары
Өлімнің алдын алудың негізгі жолдары ретінде келесі шараларды атап өтуге болады:
- Медициналық профилактика: Аурулардың ерте диагностикасы мен уақытылы емделуі өлімжітімнің айтарлықтай төмендеуіне әкеледі. Скринингтік тексерулер мен профилактикалық тексерулер қауіпті ауруларды ерте сатысында анықтауға мүмкіндік береді.
- Салауатты өмір салтын насихаттау: Қоғамда дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік және зиянды әдеттерден бас тарту секілді салауатты өмір салтын ұстану мәдениетін қалыптастыру маңызды. Темекі шегу, алкогольді шамадан тыс пайдалану және дұрыс тамақтанбау – жүрек-қан тамырлары мен онкологиялық аурулардың негізгі себептері.
- Жол-көлік оқиғаларының алдын алу: Жол-көлік оқиғалары – Қазақстандағы өлімнің негізгі себептерінің бірі. Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету, жүргізушілердің жауапкершілігін арттыру, жол ережелерін қатаң сақтау арқылы бұл мәселенің алдын алуға болады.
- Психикалық денсаулықты қолдау: Суицид деңгейі де алаңдатарлық мәселе болып табылады. Психологиялық көмек көрсету қызметтерінің қолжетімділігін арттыру, қоғамдағы психикалық денсаулық туралы білімді нығайту және жастарды қолдау суицидтің алдын алудың тиімді шаралары болмақ.
Мемлекеттік қолдау және болашақ перспективалары
Қазақстан үкіметі денсаулық сақтау саласын реформалауға үлкен мән беріп келеді. Денсаулық сақтау жүйесін цифрландыру, дәрігерлердің біліктілігін арттыру, заманауи емдеу әдістерін енгізу өлімнің алдын алу шараларының негізі болып табылады.
Қорыта айтқанда, өлім-жітімнің алдын алу тек медициналық қызмет көрсетумен шектелмейді. Ол халықтың денсаулығын нығайту, салауатты өмір салтын қалыптастыру және қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша кешенді шараларды талап етеді. Қазақстанда бұл бағытта алға жылжулар бар, бірақ әлі де атқарылатын жұмыстар көп.
Қонаев университетінің студенттері
Байтасов Расул және Жаханов Ерсайым
