Елімізде некесіз туған балаларға қатысты статистика көптен бері жаңармаған. Соңғы, яғни 2019 жылғы деректер бойынша, елде 71 920 бала некесіз туыпты. Ал 48 863 бала некеде тұрмайтын әйелдерден туған. Осыған орай Massaget.kz тілшісі некесіз туған балалардың құқығы, әкесіне қоя алатын талаптар туралы белгілі заңгер Думан Көпбаевтан сұрап білді.
Думан Көпбаев бірге тұратын, бірақ некеде жоқ ерлі-зайыпты ресми отбасы емес деп саналатынын атап өтті. Қарым-қатынастың бұл түрі азаматтық неке деп аталады. Егер мұндай отбасында нәресте пайда болса, онда кейбір қиындықтар тууы мүмкін.
«Баланың туу туралы куәлігін алу үшін тұрғылықты жеріне АХАЖ бөліміне некені тіркеу туралы ресми қағазды сұрайды. Оның жоқтығынан кейін ерлі-зайыптылар сәбилердің әкелігін анықтауы керек. АХАЖ жүгіну керек, әкесі баланы өз баласы деп танитыны және өз тегін беруге келісетіні туралы арыз жазады. Осы процедурадан кейін туу туралы куәлік беріледі, онда ресми әкесінің аты-жөні көрсетіледі», – дейді заңгер.
Думан Көпбаев егер ер адам бұл оның баласы ма, әлде жоқ па деп күмәнданса, егер ол оны мойындағысы келмесе, онда әйел оны сотқа беріп, сараптама ДНҚ арқылы тануға мәжбүрлеуге құқылы екенін айтады. Бұл рәсім шамамен 50-70 мың теңге және екі апта күні ішінде жүргізіледі.
Баланың әкесін анықтау келесі мақсатта жүргізілуі мүмкін:
Баланың туу туралы құжаттарын алу үшін қажет;
Егер ер адам туған баласына көмек көрсетпесе, онда одан алимент төлеуді талап ету мақсатында;
Егер әкесі қайтыс болса, онда бала оның мұрасын алу мақсатында.
Сот арқылы танылған әке баласынан бас тартса да, ата-ана құқығынан айырылса да алимент төлеуге міндетті.
«Сол әке болуды туған (биологиялық) әкемен қатар өгей әкені тануы мүмкін.
Некесіз туған баланың құқықтары, некеде туған балалардың құқықтарымен бірдей болады, яғни алалауға жол берілмейді», – дейді түсіндірді заңгер.
